RECHTstreeks: eindelijk: bestuurdersaansprakelijkheid!

De interessante items hopen zich op: Silly Donald die congresleden het land uit wil zetten, de EU die voor open doel mist met de ondemocratische benoeming van de nieuwe commissievoorzitter, etc., etc.

WijLimburg.nl is echter een ondernemersplatform en daarom ga ik u in de komende weken iets vertellen over aansprakelijkheid van bestuurders en niet over de internationale politiek.

Voordat u met een strop de zoldertrap op loopt om een stevige balk uit te zoeken een geruststelling: onthoud de hoofdregel: een rechtspersoon is aansprakelijk voor haar schulden, niet haar bestuurder! Zo, dit is alvast een opluchting.

Toch zijn er situaties, uitzonderingssituaties weliswaar, waarin een bestuurder aansprakelijk is voor de schulden van zijn vennootschap. Als u nu geduldig mijn columns hierover leest, kan u weinig meer gebeuren…

Bestuurdersaansprakelijkheid (verder: BA) kan in de navolgende gevallen voorkomen:

– interne aansprakelijkheid
– externe aansprakelijkheid door onrechtmatige daad
– aansprakelijkheid bij faillissementen
– bijzondere aansprakelijkheden
– voor die hobbyisten onder ons: aansprakelijkheid van externe adviseurs

1. Interne aansprakelijkheid

Interne aansprakelijkheid handelt over de mogelijkheden die een vennootschap heeft om haar bestuurder aan te spreken voor haar schulden.

In lid 1 van artikel 239 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (verder: art. 2:239.1 BW) heeft onze wetgever omschreven wat de taken van het bestuur zijn. U verwacht natuurlijk een paginalange opsomming, maar in nog geen tien woorden vat dit artikel de bestuurstaken samen: het bestuur is belast met het besturen van de vennootschap. Dit lijkt het intrappen van een open deur. Toch is dat niet zo. De wetgever heeft voor een slim systeem gekozen. Een aandelenvennootschap (NV of BV) kent de volgende organen: Algemene Vergadering (van Aandeelhouders), Bestuur, Raad van Commissarissen en Ondernemingsraad. De rechten en plichten van de AV, RvC en OR zijn duidelijk omschreven en alles dat daarbuiten valt is des bestuurs. Dit systeem laat de bestuurstaken flexibel en dat kan natuurlijk ook niet anders.

Kun je als bestuurder dan zomaar je gang gaan? Worden er wettelijk geen regels gesteld aan het uitoefenen van bestuurstaken, aan de manier waarop je moet besturen? Als u deze vragen even laat bezinken, dan realiseert u zich meteen, dat het onmogelijk is om aan te geven wat een bestuurder wel en niet mag en kan. Daarvoor is besturen te complex en feitelijk.

U zult het bijna niet geloven, maar ook hier heeft onze soms geniale wetgever iets op gevonden: artikel 2:9 lid 1 BW zegt het als volgt:

Elke bestuurder is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke vervulling van zijn taak.

Hier, beste lezer, vallen twee zaken op:

Allereerst richt de wetgever zich hier niet meer tot het bestuur, maar tot de individuele bestuurder: hij of zij is gehouden de bestuurstaken behoorlijk te vervullen en bij gebreke daarvan dus persoonlijk jegens de vennootschap aansprakelijk.

Daarnaast is de maatstaf voor deze individuele aansprakelijkheid de wijze waarop de bestuurder zich jegens de vennootschap van zijn taak heeft gekweten. U kunt zich voorstellen, dat over de vraag of er sprake is van onbehoorlijke taakvervulling een enorme hoeveelheid jurisprudentie is ontstaan. Hierop kom ik de volgende week terug.

Ik groet u dus en als u aan het strand zit wens ik u een prettige vakantie toe!

Tot de volgende week,

Wim Vondenhoff
Advocaat